ทำไมต้องมีกรอบ

สิงคโปร์เป็นประเทศที่สร้างขึ้นมาจากแคนวาสเป็นเกาะเล็กๆที่ไม่ได้มีรากทางวัฒนธรรมชัดเจนแต่จุดนั้นกลายเป็นจุดแข็งเนื่องจากเขาสามารถสร้าง attraction ต่างๆไม่ว่าจะเป็นเมอร์ไลออนหรือ marina bay

ถ้าใครเคยไปประเทศนี้จะพบว่าทั้งสถาปัตยกรรมและภูมิสถาปัตยกรรมของประเทศนี้เกิดจากการสร้างมาใหม่ด้วยคนซะส่วนใหญ่

ทั้งหมดมาจาก ‘กรอบ’หรือ framework ในการพัฒนาชาติ

หลายๆคนไปสิงคโปร์แอร์พอร์ตหรือว่า’ชางอี’

อาจจะได้พบกับ landscape ที่สวยงามแต่ไม่รู้ว่าเบื้องหลังใครเป็นผู้ออกแบบ landscape อันนี้ผู้ออกแบบเบื้องหลังคือ PWP landscape architecture ซึ่งตอนหลังเราเพิ่งรู้ว่า Peter walker ภูมิสถาปนิกที่เราชื่นชอบในผลงานมีชื่ออยู่ในบริษัทนี้ด้วยเราไม่แน่ใจว่า…ปีเตอร์ทำส่วนไหนเนื่องจากเรายังไม่ได้หาบทความอ่าน

แต่บอกเลยว่าการออกแบบอันชาญฉลาดนี้ทำให้airport กลายเป็นสถานที่ที่สวยงามและดูน่าตื่นตาตื่นใจและเป็นไอคอนของสิงคโปร์แอร์พอร์ตอย่างสวยงาม

มันดูเป็นอาร์ตเป็นโครงสร้างเป็นความกลมกลืนระหว่างศิลปะกับภูมิสถาปัตยกรรมอย่างลงตัวแบบไม่น่าเชื่อว่าจะมีสิ่งนี้เกิดขึ้นบนโลก

แน่นอนว่านี่คือภูมิสถาปัตยกรรมอันหนึ่งที่สวยในสายตาเราในโลกใบนี้แล้วบอกเลยว่าศาสตร์ทางด้านภูมิสถาปัตยกรรมหรือแลนด์อาร์ตมันใช้พื้นที่ในการจัดแสดงและJewel เป็น ‘permanent art’ ผสมผสานระหว่าง softscape หรือวัสดุพืชพรรณกับ hardscapeได้อย่างลงตัวเช่นโครงสร้างและ structure

ประหลาดที่ประเทศไม่ได้มีทั้ง culture และrootทางด้านวัฒนธรรมเหมือนประเทศไทยและเปรียบเสมือนการสร้างสิ่งต่างๆจาก canvas เปล่าล้วนๆ

ตอนที่เราไปทำงานที่ประเทศนี้และได้เจอ stanley artgerm lau ซึ่งเราก็ถือว่าเขาเป็นครูของเราคนหนึ่ง เขาได้บอกว่าเขารู้สึกโชคดีที่ประเทศสิงคโปร์ไม่ได้มีวัฒนธรรมชัดเจนเพราะเขารู้สึกว่าสิ่งนี้คือจุดแข็งเนื่องจากเขาจะเป็นหรือจะทำอะไรก็ได้ทำสไตล์ไหนได้อย่างอิสระ…

ขณะเดียวกันประเทศที่มีรากทางวัฒนธรรมอย่างชัดเจนแบบประเทศไทยแต่เด็กรุ่นใหม่กลับไม่ค่อยสนใจในการดึงวัฒนธรรมที่เป็นจุดแข็งของประเทศเรามาใช้ในการออกแบบผลงานชิ้นใหม่ๆเนื่องด้วยกลัวพวกล่าแม่มดที่จะบอกว่าทำร้ายหรือทำลายวัฒนธรรมจากการออกแบบที่ไม่ดีบอกเลยว่าเราได้เสียโอกาสในการดึงเอารากที่แท้จริงของวัฒนธรรมไทยออกมามันไม่ใช่แค่การว่าลายไทยการว่าลายไทยคือคุณต้องเข้าใจstructureคุณต้องเข้าใจแก่น หลายๆคนคิดมากเกิน..

ลายไทยเป็นแค่ framework หรือกรอบเท่านั้น

ตอนที่เราทำนิทรรศการเราได้ยืนยันว่ายังไงก็ตามศิลปะก็ควรใส่กรอบและ’มีกรอบ’เป็นสัญลักษณ์อย่างหนึ่งที่เราเชื่อในเรื่องของอาร์ต

หมายความว่าถ้าหาก’ไม่มีกรอบ’หรือกล่องอะไรก็ตามที่มาครอบคนอยู่คนจะไม่หาทางที่จะออกจากกล่องนั้นหรือว่าออกจาก comfort zone ของตัวเอง’กรอบคือพื้นที่สบาย’ของเราและส่วนมากคนที่ถูกจับลงกรอบจะพยายามหาทางออกจากกรอบเสมอ

‘กรอบ’แน่นอนว่าถ้าหากมีมันจะทำให้ทุกอย่างอยู่ในรูปในรอยและนอกจากนี้ทำให้ความคิดสร้างสรรค์พุ่งกระฉูดมากขึ้นกว่าเดิมเนื่องจากเราต้องหาทางทำยังไงที่จะออกจากกรอบนั้นให้ได้และทำให้เราหาวิธีในการจัดการ

ถ้าถามว่า’อะไรคือกรอบ’หรือ ‘framework’ ของประเทศสิงคโปร์สิงคโปร์มีการออกแบบ urban หรือว่าการ setting ที่ชัดเจนอยู่แล้วนั่นก็คือมีแผนแม่แบบในการพัฒนาเมืองอย่างชัดเจนนอกจากนี้ภูมิสถาปัตยกรรมต่างๆที่เกิดขึ้นมีคนไทยมีส่วนร่วมอยู่เยอะเนื่องจากประเทศเขายังผลิตคนในสาขาภูมิสถาปนิกออกมาไม่เพียงพอต่อความต้องการและภูมิสถาปนิกไทยเก่ง

กรอบไม่ใช่คำว่าทำอะไรก็ได้ที่ไหนก็ได้อย่างไรก็ได้

กรอบคือสิ่งที่กำหนดสิ่งต่างๆที่เราสามารถทำได้ในฐานะมนุษย์คนหนึ่ง เช่นถ้าหากไม่มีกรอบมนุษย์สามารถทำอะไรก็ได้บนโลกการ incest เสพสมกับครอบครัวตัวเองได้แบบนี้หรือ พวก cannibalism ออกแนวกินเนื้อคนกันเองหรือจะเป็นmassacre ฆาตกรรมหมู่ พวกนี้คือพฤติกรรมที่หลุดออกจากกรอบไปไกล

ถ้าถามว่ามันเกี่ยวอะไรกับอาร์ต?

เราคิดว่าทุกอย่างควรมีกรอบเนื่องจากกรอบคือราก เปรียบเสมือนบอดี้ของเราที่มีอวัยวะภายในอยู่ข้างในจะเกิดอะไรขึ้นถ้าหากมนุษย์ไม่มีบอดี้เป็นกรอบเอาไว้

กรอบคือลักษณะที่แสดงให้เห็นว่าเราคือมนุษย์คนหนึ่งที่อยู่ในจารีตและประเพณีและตกอยู่ภายใต้กฎหมายเป็นสัญญะอย่างหนึ่งที่แสดงให้เห็นว่าพวกเราจะอยู่กันอย่างสงบสุขนะคะ และซิมโบลในการแสดงออกคืออาร์ต มันเป็นแค่เครื่องมือในการแสดงออกความเชื่อของบุคคลเฉยๆเพราะฉะนั้นการที่มนุษย์เชื่อว่าศิลปะไร้กรอบนั่นหมายความว่าชีวิตของเขาก็จะไร้กรอบไปด้วย

ผิดไหม?

ไม่ผิดค่ะมันเป็นความเชื่อเหมือนคุณเลือกที่จะเชื่อเวแกนหรือเลือกที่จะเชื่อในศาสนาหรือความเชื่ออะไรสักอย่าง หรือคนเลือกที่จะทำอาชีพอะไรที่ดูค้านกับสังคมอย่างเช่นโสเภณีเป็นต้นถามว่าจริงๆผิดไหมเราเชื่อว่าไม่ผิดมันเป็นทางเลือกและชีวิตของแต่ละคน

อันนี้แสดงให้เห็นว่ามนุษย์แต่ละคนมีแนวคิดและมีฟรีวิวของตัวเอง แต่คุณต้องยอมรับ’ผลลัพธ์’จากการที่คุณคิดว่าศิลปะไม่มีกรอบได้เท่านั้นเองค่ะ